Elke werknemer heeft recht op vakantie met behoud van loon. Het aantal vakantiedagen per jaar waar een werknemer recht op heeft, is minimaal vier keer het aantal werkdagen per week. Wie vijf dagen werkt, heeft dus recht op (4x5) twintig vakantiedagen per jaar. In de praktijk ligt dit aantal vaak hoger; dit is vaak afgesproken in de CAO of arbeidsvoorwaarden.

Voor werknemers die onregelmatig werken, valt weinig zinnigs te zeggen over het aantal werkdagen per week. Voor hen bepaal jij het aantal vakantiedagen daarom aan de hand van een 'gemiddelde werkweek'. Kortom, tel alle gewerkte uren bij elkaar op en deel deze door het aantal gewerkte weken. De uitkomst vermenigvuldig je met vier en dan heb je het minimale aantal vakantiedagen.

Wanneer vakantie?

Werkgever en werknemer bepalen in goed overleg het tijdstip van de vakantie, maar het uitgangspunt is dat de werknemer zelf zijn vakantieperiode mag bepalen. Wanneer hij een verzoek hiertoe indient, moet de werkgever binnen twee weken reageren. Doe je dat niet, dan is de vakantie vastgesteld zoals de werknemer gevraagd heeft. Om onduidelijkheid te voorkomen, kun je in de arbeidsovereenkomst aangeven dat schriftelijke toestemming vereist is.

Als vakantie is toegezegd, mag je niet zonder meer terugkrabbelen. Dit kan alleen bij gewichtige redenen. Bijvoorbeeld als het bedrijf plotseling een heel grote order binnensleept of als er werknemers ziek zijn. Beter dan botweg weigeren, voor de onderlinge verstandhouding, is het om in samenspraak met de medewerker het vastgestelde tijdvak van de vakantie te weigeren. Je bent wel verplicht de eventuele kosten te vergoeden die de werknemer al gemaakt heeft voor zijn of haar vakantie (bijv. annuleringskosten).

Opbouw vakantiedagen tijdens afwezigheid

Werknemers hebben recht op vier maal het aantal werkdagen per week aan vakantie. Ook tijdens ziekte of bij arbeidsongeschiktheid bouwen werknemers gewoon vakantiedagen op. De aanspraak is echter beperkt tot het aantal dagen dat de werknemer normaal gesproken in een half jaar zou opbouwen.

Ook in de volgende gevallen worden vakantierechten opgebouwd:

• zwangerschaps- en adoptieverlof (met uitkering op grond van Wet Arbeid en Zorg);
• deelname aan vakverenigingbijeenkomsten met toestemming van de werkgever;
• onvrijwillige werkloosheid;
• politiek verlof;
• de tijd voor het volgen van lessen en cursussen in het kader van de Leerplichtwet (voor medewerkers tot 18 jaar).

De CAO kán een regeling bevatten waarmee je de werknemer kunt korten op zijn vakantiedagen als hij of zij veelvuldig ziek is. Dit is toegestaan, maar de werknemer moet dan minimaal twintig vakantiedagen overhouden. Uiteraard geldt dit aantal voor personeelsleden met een fulltime-dienstverband.

Vakantiedagen meenemen

Werknemers mogen vakantiedagen meenemen naar het volgende kalenderjaar, bijvoorbeeld om zo te sparen voor langer verlof. Wettelijke vakantiedagen blijven zes maanden 'houdbaar'. Ze vervallen dus een half jaar na het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd. Bovenwettelijke vakantiedagen verjaren (vervallen) pas na vijf jaar. Bovendien worden vakantiedagen opgemaakt in de volgorde waarin ze worden opgebouwd: een werknemer neemt dus eerst zijn oudste vakantiedagen op.

Zo kan het dus gebeuren dat vakantiedagen lang worden opgepot, wat ertoe kan leiden dat een werknemer na jaren er ineens drie maanden tussenuit wil. Om dit te voorkomen, stellen werkgevers in de arbeidsovereenkomst of personeelsgids soms een maximum aan het aantal dagen dat een werknemer mag meenemen naar het volgende jaar. Zo'n bepaling is wettelijk niet toegestaan!

Het is wel mogelijk om (bovenwettelijke!) vakantiedagen af te kopen.

Ziek tijdens de vakantie

Wordt een werknemer ziek tijdens zijn vakantie, dan moet hij dat onmiddellijk bij jou melden. Zolang hij ziek is, geldt zijn afwezigheid niet als vakantie, maar als ziekteverzuim. Je betaalt zijn loon door, precies zoals je doet als een werknemer ziek wordt terwijl hij aan het werk is. Zijn ziektedagen worden niet afgetrokken van zijn vakantiedagen.
Ook werknemers die ziek worden vlak voor hun vakantie en nog niet beter zijn als hun vakantie begint, hoeven geen vrije dagen in te leveren zolang ze ziek zijn.

Er is één mits: op voorwaarden kun je met jouw werknemer overeenkomen dat hij wél dagen inlevert als hij ziek wordt tijdens zijn vakantie.

• Die afspraak moet schriftelijk zijn vastgelegd, bijvoorbeeld in een arbeidsovereenkomst
• Je mag je werknemers alleen bovenwettelijke vakantiedagen van het lopende jaar laten inleveren. Iedereen houdt recht op het wettelijke minimumaantal vakantiedagen en opgespaarde dagen uit voorgaande jaren hoeven niet te worden ingeleverd.